درباره فرازونشیب‌های صدور شناسنامه برای فرزندان اتباع | من هم ایرانی‌ام!

محبوبه عظیم زاده | شهرآرانیوز؛ داستان صدور شناسنامه برای افرادی که از یک مادر ایرانی و یک پدر غیرایرانی متولد شده اند، صرفا صدور چند برگ کاغذ نیست. این داستان، داستان شکل گیری هویتی است برای افرادی که حالا حجم زیادی از جمعیت کشورمان را به خود اختصاص داده اند و می‌تواند نور امیدی باشد برای برخورداری از یک هویت معقول و مستقل.

همچنین استفاده از حقوق شهروندی و به تبع آن حق تحصیل، آموزش، کار و مسکن و بسیاری از حقوق طبیعی دیگری که هر کودک و هر فردی باید از آن‌ها برخوردار باشد. آمار‌های رسمی و نیمه رسمی وزارت رفاه به ترتیب از ۴۰ هزار و ۱۲۰ هزار کودک اتباعی می‌گوید که در کشورمان زندگی می‌کنند و از یک مادر ایرانی متولد شده اند و بدون شناسنامه اند. آماری که اهمیت این اتفاق را بیش از پیش مشخص می‌کند.

قانون اعطای تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج با اتباع خارجی از طریق مادر ایرانی بعد از کش وقوس‌های فراوان و رفت وبرگشت دومرتبه‌ای بین شورای نگهبان و مجلس که موافقان و مخالفانی داشت، در استان‌هایی که از جمعیت اتباع برخوردارند در مرحله پیش ثبت نام قرار گرفته است. به این معنا که اسم خود را ثبت می‌کنند و در انتظار تماس برای تحویل مدارک می‌مانند. این قانون در ۲ مهر ۹۸ تأیید نهایی و به دولت فرستاده شد و در پانزدهم همین ماه رئیس جمهور این قانون را به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرد و در نهایت آیین نامه اجرایی آن حدود ۳ ماه پیش نهایی شد. پیش از این، انتقال تابعیت از طریق مادر فقط بعد از سن قانونی ۱۸ سال و با شرایط خاصی ممکن می‌شد.

 

استان‌های اصفهان و خراسان رضوی اولین و دومین استانی بودند که این پیش ثبت نام اینترنتی را برای دریافت شناسنامه در اوایل تیر آغاز کردند و حالا به جز خراسان رضوی و سیستان وبلوچستان هم جوار با افغانستان و پاکستان، تهران هم یک گام به جلوتر برداشته و در انتظار مرحله ارائه مدارک است. عملیاتی شدن این قانون امید بزرگی را در دل این افراد زنده کرده است، اما همچنان مشکلات دیگری هم وجود دارد که فعلا راه حلی برای رفع آن‌ها پیش بینی نشده است و شاید عملی شدن این اتفاق، بتواند در آینده خبر‌های خوشی را هم درباره این ماجرا به گوشمان برساند.

 

خیلی از این افرادی که اکنون شناسنامه ندارند و به دریافت آن تمایل دارند، می‌گویند که، چون مادرشان هم شناسنامه‌ای ندارد، خودشان هم موفق به دریافت شناسنامه نمی‌شوند. به گفته سیف ا... ابوترابی، سخن گوی سازمان ثبت احوال کشور، چون هنوز مدت زیادی از این ابلاغیه رسمی نمی‌گذرد و پرونده‌ای برای سازمان ثبت  احوال صادر نشده، تاکنون شناسنامه‌ای هم برای این افراد صادر نشده است. او همچنین این نوید را به افراد متقاضی داد که در صورت تأیید مراجع و تحویل پرونده به این سازمان، در ۴۸ ساعت تا ۳ روز، شناسنامه برای آن‌ها صادر خواهد شد.

پیش از این جمعیت زیادی از مهاجران را مردم افغانستان تشکیل می‌دادند، اما در ۲ سال گذشته بیشتر از قبل عراقی‌ها و پاکستانی‌ها هم به آن اضافه شده اند. بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن که در سال ۹۵ انجام شد، افراد با تابعیت افغانستان، عراق و پاکستان بیشترین جمعیت مهاجر ساکن ایران را تشکیل می‌دهند و از این میان بیش از ۹۵ درصد جمعیت مهاجران ایران، افغانستانی‌ها هستند.

 

در بین استان‌های کشورمان هم استان‌های تهران، خراسان رضوی و قم بیشترین حجم مهاجر را در خود جا داده اند. در بین استان ها، خراسان رضوی استانی بود که از ۱۱ مرداد روند اعطای تابعیت به این فرزندان را عملیاتی و دریافت مدارک را آغاز کرد. استانی که مرکز آن یعنی مشهد، حالا مدت هاست که محله‌ای دارد با نام گلشهر که پذیرای مهاجران افغانستانی است و پاگذاشتن به داخل آن به ویژه در زمان‌هایی که مراسم و محافل خاصی برگزار می‌شود، آینه تمام نمایی است از کشور افغانستان که آداب ورسوم و سنت‌های آن را به معرض نمایش می‌گذارد. در خراسان رضوی فقط ۳۲۰ هزار تبعه افغانستانی مجاز مقیم هستند.

حدود یک ماه پیش بود که محمدتقی هاشمی، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استان خراسان رضوی، از ثبت نام ۵۷۰۰ خانوار برای طی کردن این روند خبر داد و از این گفت که در مشهد ۸ نقطه برای مراجعان تعیین شده است. او همچنین در آغاز ثبت نام اینترنتی برای دریافت شناسنامه، گفت که پیش بینی می‌شود ۵۰ هزار متقاضی در استان ثبت نام کنند.